MANASTIRAK USRED ŠUMADIJE: DA LI STE IKADA ČULI ZA OVAJ MANASTIR?

Ne postoje pouzdani podaci kada je u Donjoj Kruševici, nekoliko kilometara severno od Rekovca podignut Manastirak ili Mali manastir, ali prema tradiciji, građevina je nastala početkom XV veka u vreme despota Stefana Lazarevića, istovremeno sa obližnjim manastirom Kalenićem.

Kako Manastirak po svom obliku, načinu gradnje i dekoraciji pripada moravskoj graditeljskoj tradiciji, odnosno po mnogo čemu podseća na Kalenić, ovo predanje može se smatrati verodostojnim. Ovakvo datiranje potvrđuje i nedavno pronađena, prilikom zamene poda crkve, vojnička kaciga koja odgovara vremenu kneza Lazara.

Mada crkva nije ispitana, u delu literature (V. Ristić, Moravska arhitektura, 175) ovaj trikonhos sažete varijante plana upisanog krsta, čiji se samo poprečni krak ispoljava u krovovima, dok je poluobličasti podužni svod spušten znatno niže, smešta se u moravske spomenike mlađeg razdoblja, bliže dobu turske vlasti. Ovo mišljenje podupiru i oblici veoma uzanih pravougaonih prozorskih otvora na apsidama i tamburu kupole, koji bi trebali da budu iz vremena podizanja hrama.

Na zapadnoj strani je velika pravougaona priprata. Iznad centralnog prostora uzdiže se vitka osmostrana kupola koja u odnosu na osnovu crkve ima naglašenu visinu, što je postignuto postavljanjem kockastog postolja ispod donje ivice kubeta. Na osnovu manjih istraživačkih radova vidi se da su fasade bile dekorativno obrađene neizmeničnim redovima opeke, kamena i krečnog maltera, slično ostalim građevinama moravske umetnosti. Crkva je nesumnjivo imala vajarsku ornamentiku skoncentrisanu oko portala i prozora.

Episkop šumadijski Gospodin Jovan osvetio je 13. jula 2008. godine obnovljeni Svetonikolajevski hram manastira Manastirka.

O Manastirku brine mati Teodora koja je i igumanija u ovom predivnom manastiru.

Šumadijske novine

Dejan M. Andrić

Vaš komentar na ovo?

Ostavite komentar